Rząd przyjął budżet na 2025 rok, w którym zadłużenie publiczne ma zbliżyć się do krytycznego poziomu 59,8% PKB. W praktyce oznacza to niebezpieczne przekroczenie konstytucyjnego progu 60% już w kolejnym roku. Mimo rekordowego deficytu budżetowego wynoszącego 289 mld zł (7,3% PKB), brakuje zapowiedzi redukcji wydatków i obiecanych ulg podatkowych.
Rekordowy deficyt budżetowy i dług publiczny
- Deficyt budżetu państwa w 2025 roku: 289 mld zł (7,3% PKB) – ponad dwukrotnie przekracza limit 3% wynikający z traktatu z Maastricht.
- Zadłużenie publiczne na koniec 2025 roku: 59,8% PKB, balansując na konstytucyjnym limicie.
- Finansowanie wydatków państwa długiem osiągnie aż 31,4% – najwyższy poziom w historii III RP.
Kreatywna księgowość czy rozwiązanie problemu?
Pomimo skokowego wzrostu długu rządowego, oficjalne obliczenia konstytucyjnego długu publicznego wyniosą jedynie 47,9% PKB. Jak to możliwe? Dług pozabudżetowy, obejmujący m.in. Fundusz Przeciwdziałania COVID-19, Polski Fundusz Rozwoju czy Krajowy Fundusz Drogowy, pozostaje poza bilansem Skarbu Państwa. W efekcie 12% PKB zadłużenia „znika” z oficjalnych kalkulacji.
Scenariusz na 2026: Cięcia czy podwyżki podatków?
Zgodnie z art. 216 ust. 5 Konstytucji RP, budżet w przypadku przekroczenia progu 60% PKB musi być zrównoważony. Oznacza to:
- Drastyczne cięcia wydatków budżetowych,
- Podwyżki istniejących podatków lub wprowadzenie nowych.
Już teraz rząd prognozuje utrzymanie deficytów do 2028 roku, a plany budżetowe na lata 2026-2028 zakładają trwałe przekroczenie 60% długu publicznego w relacji do PKB.
Ryzyka makroekonomiczne
Optymistyczne założenia rządu o 3,9% wzroście PKB i 5% inflacji mogą się nie sprawdzić. Jeśli prognozy okażą się zawyżone, budżet na 2025 rok stanie się nie do utrzymania. Wówczas konieczne będą:
- Nowelizacja budżetu,
- Dalsze cięcia wydatków,
- Kolejne podwyżki podatków.
Podsumowanie
Rządowy budżet na 2025 rok to balansowanie na krawędzi konstytucyjnych limitów zadłużenia. Mimo ogromnych deficytów, brakuje rozwiązań, które trwale uzdrowiłyby finanse publiczne. Kreatywna księgowość pozwala chwilowo ukryć skalę problemu, ale konsekwencje mogą być dotkliwe dla gospodarki i obywateli.
