Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał ważne dla podatników orzeczenie dotyczące zwrotu nadpłaconego VAT, które może znacząco wpłynąć na działania polskiego fiskusa w sprawie wniosków o zwrot nadwyżki VAT. Dotychczas urzędy skarbowe często odmawiały zwrotu, argumentując, że zawyżony VAT został opłacony przez konsumentów. Od teraz, aby odrzucić wniosek, fiskus będzie musiał przeprowadzić szczegółową analizę ekonomiczną. Sprawdźmy, co to oznacza dla podatników i jak może wpłynąć na ich sytuację finansową.
Nowe zasady dotyczące nadpłaty VAT
TSUE w orzeczeniu z dnia 21 marca 2024 roku stwierdził, że odmawiając podatnikowi prawa do nadpłaty VAT, organy podatkowe muszą przeprowadzić analizę ekonomiczną, która pozwoli zbadać, czy podatnik faktycznie nie poniósł ciężaru ekonomicznego nadpłaty. Dotychczas fiskus często odmawiał prawa do nadpłaty w sytuacjach, gdy zawyżony VAT został zapłacony przez konsumenta. Teraz jednak fiskus będzie musiał wykazać, że podatnik nie poniósł ekonomicznych konsekwencji nadpłaty.
Nadpłata w VAT może wystąpić np. w sytuacji, gdy podatnik zastosował zbyt wysoką stawkę VAT do oferowanych towarów lub usług. Dotychczas, jeśli taka nadpłata wynikała z błędnie zawyżonej stawki VAT przy sprzedaży paragonowej, organy skarbowe twierdziły, że nie przewidziano możliwości korekty sprzedaży ewidencjonowanej za pomocą kasy rejestrującej, a ciężar zawyżonego VAT ponosił konsument.
Stanowisko sądów i uchwała NSA
Zagadnienie nadpłaty VAT budziło wiele wątpliwości, co skutkowało powstaniem licznych sporów sądowych. Wcześniejsze uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) wskazywały, że w przypadku podatków pośrednich, takich jak VAT czy akcyza, podatnik nie może żądać zwrotu nadpłaty, jeśli nie poniósł ciężaru ekonomicznego podatku. To oznaczało, że jeśli VAT był zawyżony przy sprzedaży towarów konsumentom, podatnik nie miał prawa do żądania zwrotu nadpłaty, ponieważ ciężar podatku ponosił konsument.
Jednakże orzeczenie TSUE w sprawie C-606/22 zmienia tę sytuację. TSUE stwierdził, że odmowa stwierdzenia nadpłaty VAT może nastąpić wyłącznie po przeprowadzeniu szczegółowej analizy ekonomicznej, która potwierdzi brak poniesienia ciężaru ekonomicznego przez podatnika. Trybunał zaznaczył, że w sytuacjach, gdy zawyżona stawka VAT mogła wpłynąć na spadek sprzedaży i obniżenie przychodów podatnika, takie okoliczności powinny być uwzględnione przez organy podatkowe.
Jakie są konsekwencje orzeczenia TSUE dla podatników?
Orzeczenie TSUE jest korzystne dla podatników, ponieważ nakłada na fiskusa obowiązek przeprowadzenia szczegółowej analizy ekonomicznej przed odmową zwrotu nadpłaconego VAT. Oznacza to, że organom podatkowym nie wystarczy już samo wskazanie na pośredni charakter VAT i twierdzenie, że ciężar podatku ponosi konsument. Fiskus będzie musiał wykazać, że podatnik nie poniósł ekonomicznego ciężaru nadpłaty, co może stanowić wyzwanie dla urzędów skarbowych.
Podatnicy, którzy mają do czynienia z nadpłatami wynikającymi z zawyżonej stawki VAT, mogą teraz skuteczniej dochodzić swoich praw. Ważne będzie odpowiednie przygotowanie się do składania wniosków o nadpłatę, w tym uzyskanie opinii doradcy podatkowego lub prawnika specjalizującego się w sprawach podatkowych, aby w razie odmowy być gotowym do dalszej walki przed sądem.
Co oznacza to dla fiskusa?
Orzeczenie TSUE może zmusić organy podatkowe do zmiany dotychczasowej praktyki i bardziej skrupulatnego podejścia do rozpatrywania wniosków o nadpłatę VAT. Przeprowadzenie analizy ekonomicznej będzie wymagało dodatkowych zasobów i może prowadzić do dłuższego procesu decyzyjnego. Problemem może być również wyznaczenie standardów takiej analizy oraz ustalenie, czy organ podatkowy powinien przeprowadzać ją samodzielnie, czy może potrzebny będzie biegły.
Bardziej szczegółowe wskazówki dotyczące przeprowadzania analiz ekonomicznych mogą pojawić się w przyszłych uzasadnieniach wyroków Wojewódzkich Sądów Administracyjnych (WSA) oraz NSA, które będą rozpatrywały sprawy o zwrot nadpłaty VAT.
Jak przygotować się na zmiany?
Podatnikom, którzy mogą mieć do czynienia z nadpłatami VAT, zaleca się przygotowanie się do potencjalnych sporów już na etapie składania wniosku o nadpłatę. Warto uzyskać wsparcie doradcy podatkowego, który pomoże w odpowiednim przygotowaniu dokumentacji oraz argumentacji, aby zminimalizować ryzyko odmowy ze strony fiskusa. Kancelaria Semper Paratus Legal House oferuje kompleksowe wsparcie w zakresie dochodzenia zwrotu nadpłaconego VAT, reprezentując klientów przed organami podatkowymi oraz sądami.
Jeśli potrzebujesz pomocy w uzyskaniu zwrotu nadpłaconego VAT, skontaktuj się z nami już dziś!
