Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) intensyfikuje działania mające na celu weryfikację prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich (L4). W odpowiedzi na rosnącą liczbę przypadków nadużyć, ZUS wprowadza bardziej zaawansowane metody kontroli, w tym analizę aktywności w mediach społecznościowych.
Przykłady nadużyć wykrytych przez ZUS
W ostatnich latach ZUS zidentyfikował liczne przypadki niewłaściwego korzystania ze zwolnień lekarskich. Przykładowo, mechanik oficjalnie niezdolny do pracy kontynuował naprawy samochodów, a pracownik z kontuzją kręgosłupa pracował fizycznie na budowie. Takie sytuacje skłoniły ZUS do zaostrzenia kontroli i wprowadzenia nowych narzędzi weryfikacyjnych.
Nowe uprawnienia ZUS od stycznia 2025 roku
Od stycznia 2025 roku ZUS uzyskał dodatkowe uprawnienia, umożliwiające przeprowadzanie niezapowiedzianych wizyt kontrolnych oraz weryfikację aktywności zawodowej osób przebywających na zwolnieniu lekarskim. W 2024 roku wartość wstrzymanych zasiłków chorobowych osiągnęła niemal 640 tys. zł, co stanowi ponad dwukrotny wzrost w porównaniu z 2020 rokiem.
Analiza mediów społecznościowych jako narzędzie kontroli
ZUS coraz częściej sięga po informacje dostępne w mediach społecznościowych, aby zweryfikować, czy osoby na zwolnieniu lekarskim rzeczywiście przestrzegają zaleceń lekarskich. Publikowanie zdjęć z wakacji czy udział w wydarzeniach sportowych podczas L4 może skutkować utratą zasiłku chorobowego. Już w 2017 roku rzecznik ZUS, Wojciech Andrusiewicz, wskazywał, że zamieszczone na portalach społecznościowych zdjęcia mogą być podstawą do wszczęcia kontroli. W sytuacjach bezspornych, takich jak publikacja zdjęć z wakacji podczas zwolnienia, ZUS ma prawo wstrzymać wypłatę zasiłku chorobowego.
Uprawnienia kontrolne ZUS i pracodawców
Pracodawcy zatrudniający powyżej 20 pracowników mają możliwość samodzielnego sprawdzania zasadności zwolnień lekarskich swoich pracowników. W przypadku mniejszych firm kontrolę przejmuje ZUS. Inspektorzy mogą przeprowadzać wizyty kontrolne w miejscu zamieszkania lub czasowego pobytu pracownika, a także w innych miejscach, jeśli istnieją ku temu podstawy.
Konsekwencje niewłaściwego wykorzystywania zwolnień lekarskich
Osoby, które niewłaściwie korzystają ze zwolnień lekarskich, muszą liczyć się z poważnymi konsekwencjami. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości ZUS może wstrzymać wypłatę zasiłku chorobowego, a także żądać zwrotu już wypłaconych świadczeń. Dodatkowo, takie działania mogą prowadzić do utraty zaufania pracodawcy oraz negatywnie wpłynąć na dalszą karierę zawodową.
Rekomendacje dla pracowników
Aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji, pracownicy powinni:
- Przestrzegać zaleceń lekarskich podczas zwolnienia lekarskiego.
- Unikać podejmowania aktywności, które mogą być interpretowane jako niezgodne z celem zwolnienia.
- Zachować ostrożność w publikowaniu treści w mediach społecznościowych podczas L4.
W razie wątpliwości dotyczących praw i obowiązków związanych ze zwolnieniami lekarskimi, warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie pracy.
